Wijchenaren op de bres voor oud Spoorstraatpand

Dat de woning aan de Spoorstraat een karakteristieke woning is, daar zijn veel Wijchenaren het over eens. Niet voor niets leverde de petitie voor het behoud van de woning al meer dan 1100 handtekeningen op. Maar een monument? Dat is het officieel niet. En dus mag het tegen de vlakte om plaats te maken voor nieuwbouw. Een groep Wijchenaren doet nu een uiterste poging om de sloop van het pand te voorkomen, met voormalig wethouder Loermans voorop. 

Door Lars Regeer

Wijchen, een dorp verdwijnt. De leus die op één van de boeken van Pedro Willems prijkt, is in ons eigen centrum te aanschouwen. Wie door de winkelstraten van Wijchen loopt treft daar een ratatouille van bouwstijlen aan. Door de jaren heen zijn meerdere karakteristieke panden door de sloophamer getroffen. Neem het oude postkantoor of Villa Die Eycke, voor beiden is de zinsnede ‘gelukkig hebben we de foto’s nog’ toepasbaar.

Het statige jaren huis uit 1938 op de kop van de Spoorstraat - Herenstraat lijkt zich bij het rijtje gesloopte panden te mogen voegen. Gepensioneerd bouwadvocaat Wil van de Broek wil op deze locatie 51 appartementen ontwikkelen. Eind september vorig jaar kreeg hij van het Wijchense college in principe akkoord op zijn plannen.

Dat nieuws maakte de tongen los in Wijchen. Een aanzienlijk aantal inwoners sprak zich uit tegen de sloop van het jaren ‘30 pand. Om precies te zijn 1158, het aantal dat de petitie voor behoud van de woning heeft ondertekend.

Initiatiefnemers van de petitie zijn Jolanda van Ginkel en voormalig wethouder Loermans. Laatstgenoemde spreekt van “een groot verlies voor het dorp” als het pand tegen de vlakte gaat. “Bescherm wat mooi is, behoud het dorpse karakter”, citeert hij uit het collegeprogramma 2022-2026. “Een collegeprogramma geeft richting aan het gemeentelijk beleid. Het is daarom heel vreemd dat B&W ingestemd heeft met de sloop van de dubbele woning.”

Nog een reden volgens de voormalig gemeentebestuurder om van de sloop van de woning af te zien: het huis ligt in het beschermde dorpsgezicht van het centrum. “Het beschermde dorpsgezicht is door het gemeentebestuur in het leven geroepen om dit soort ontwikkelingen tegen te kunnen houden, het huis wordt in de nota over het beschermde dorpsgezicht zelfs expliciet genoemd. Heemschut, de stichting die zich inzet voor het behoud van cultureel erfgoed, denkt hier hetzelfde over. De schaal en architectuur van de nieuwbouw gaan het gebied domineren en ernstig aantasten, zeggen zij. Om al deze redenen vinden we dat deze woning behouden moet blijven.”

Het nieuwe appartementencomplex gezien vanaf het laantje langs de Kasteeltuin 

Wil van den Broek is van mening dat er geen cultuurhistorisch pand tegen de vlakte gaat. “Door heel Nederland staan talloze panden in deze bouwstijl”, aldus de initiatiefnemer van het nieuwbouwplan. Hij beroept zich op het cultuurhistorisch onderzoek dat is gedaan. In dit rapport komen de onderzoekers terug op een eerdere conclusie dat het pand onder het beschermd dorpsgezicht valt.

De cultuurhistorici van Pouderoyen vinden dat het pand weinig overeenkomsten heeft met de andere gebouwen die onder het beschermd dorpsgezicht vallen. Daarnaast halen zij aan dat de omgeving rondom het jaren ‘30 sterk is veranderd “waardoor de historische bouwkundige relatie met de omgeving in de beschermde dorpskern is afgezwakt.” Het karakteristieke pand is volgens hen niet meer dan ‘een laatste overblijfsel uit de vooroorlogse geschiedenis in een verder getransformeerd bouwblok’.

Wethouder Gerrits (gebiedsontwikkeling) laat weten dat het college het beschermde dorpsgezicht hoog in het vaandel heeft staan maar dat niet in beton gegoten is dat deze panden niet gesloopt mogen worden. “Als je kijkt naar de opgaven die er liggen om meer woningen te creëren en dat we van het centrum steeds meer een verblijfplaats willen maken past deze ontwikkeling daarin. Er hebben ook andere initiatieven op tafel gelegen met behoud van het pand maar om uiteenlopende reden hebben die het niet gehaald. De zienswijzen die er nu liggen zullen we goed bestuderen.”

De initiatiefnemers van de petitie zullen deze aanbieden op het moment dat de gemeenteraad een beslissing zal nemen over het nieuwbouwplan. Van Ginkel: “We zijn niet tegen de bouw van nieuwe woningen maar vinden dat niet alles hiervoor moet wijken. Met twintig woningen minder verdient de projectontwikkelaar vast nog steeds een goede boterham én blijft de entree van Wijchen zoals vanouds.”

Naar verwachting neemt de gemeenteraad ergens in het tweede kwartaal van 2024 een besluit over het nieuwbouwplan op de kop van de Spoorstraat - Herenstraat.