Munitax werkt met A.I. voor WOZ-taxatie

Munitax, het gemeentelijk belastingkantoor van de gemeenten Berg en Dal, Beuningen, Druten, Heumen en Wijchen koopt bij derde partijen software in waar A.I. en algoritmes worden gebruikt om de WOZ-waarde te controleren en bezwaarschriften af te handelen. Dit terwijl de gemeenteraad in Wijchen juist een motie heeft aangenomen die stelt dat gebruik van algoritmes transparant in kaart gebracht moet worden in het landelijk algoritmeregister en er voorafgaand aan de inzet beleid ontwikkeld dient te worden.

Door Matthijs Loermans

In 2020 diende D66 schriftelijke vragen in over het gebruik van zogenaamde unsupervised learning algoritmes binnen de gemeente. Dit zijn zelflerende en voorspellende algoritmes die eerder al negatief in het nieuws kwamen vanwege hun rol bij de toeslagenaffaire. Deze algoritmes ontwikkelen zichzelf op basis van data zonder tussenkomst van mensen. Is deze data gekleurd dan kunnen er mogelijk vooroordelen het model in sluipen met discriminatie tot gevolg. Destijds luidde het antwoord van het college dat er op dat moment geen gebruik werd gemaakt van dergelijke algoritmes, dat het college zich bewust was van de risico’s die deze techniek met zich meebrengt en dat zij eerst beleid ontwikkelen alvorens zij er gebruik van zullen maken. Nu blijkt echter dat de gemeente, middels Munitax, wel met dergelijke algoritmes werkt. Een medewerker gelieerd aan een softwarebedrijf dat modules levert aan overheden stuitte op het gebruik en meldde zich bij deze krant maar wil verder anoniem blijven. “Het risico zit hem in het ongewisse. We weten niet op welke data de modellen getraind zijn. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat bepaalde parameters zwaarder worden gewogen bij de taxatie, dit zou mensen misschien kunnen benadelen maar het punt is dat het niet openbaar is. Mogelijk maakt de gemeente nog meer gebruik van A.I. in andere software.” 

Landelijk register
In de overige gemeenten die aangesloten zijn bij Munitax is dit onderwerp niet zo politiek beladen als in Wijchen en dus pronken meerdere tech-bedrijven op hun sociale media openlijk met de pakketten die zij aan gemeentes en onder meer Munitax verkochten. Inzet van dergelijke technieken hoeft niet per se verkeerd te zijn. Zo is op algoritmes.overheid.nl een landelijk algoritmeregister te vinden. Hierin registreren gemeentes welke soort algoritmes zij gebruiken en waarvoor. Een willekeurige greep uit de selectie: in Groningen worden algoritmes gebruikt om te voorspellen wanneer papierbakken geleegd moeten worden om zo de route van de chauffeur zo efficiënt mogelijk in te richten, tientallen gemeenten maken gebruik van algoritmes om persoonsgegevens in overheidsdocumenten te herkennen en te kunnen anonimiseren en in Delft gebruikt de gemeente algoritmes om de intake van cliënten van schuldhulpverlening te versnellen. Zo zijn er diverse toepassingen van A.I. en algoritmes die relatief onschuldig zijn en waarbij dankzij hun registratie in het register voor iedereen inzichtelijk is hoe er te werk wordt gegaan, op welke data het model is getraind en wat de mogelijke risico’s zijn. D66, die het onderwerp destijds agendeerde, heeft met verbazing kennisgenomen van het nieuws. Maikel Lukkezen, fractievoorzitter: “Het verbaast mij enorm dat het college zegt de risico’s goed te begrijpen, maar ondertussen daar niet naar handelt. Wij overwegen dan ook een interpellatiedebat (debat met de verantwoordelijk wethouder - red.) aan te vragen.”

Naar aanleiding van dit alles heeft deze krant vragen gesteld aan de gemeente en wethouder Gerrits. Vanwege de complexe materie en het korte tijdsbestek tussen het stellen van de vragen en het ter perse gaan van deze krant was het niet mogelijk een reactie in dit stuk mee te nemen. De gemeente is zich aan het buigen over deze kwestie en zodra zij gereageerd hebben zullen wij daar verslag van doen.

Munitax zelf was niet bereid te reageren op vragen over de modules en verwees ons door naar de afdeling communicatie van de gemeente Beuningen, een verzoek tot reactie van hen bleef tot nu toe onbeantwoord.